حزب توده از تأسیس تا انشعاب

پایان نامه
چکیده

حمله متفقین به ایران در شهریور 1320 منجر به سقوط رضاشاه و عفو عمومی زندانیان سیاسی و آغازگر فعالیت آزاد سیاسی و حزبی در ایران شد. بخشی از گروه 53نفر، همراه با چند تن از کمونیست های قدیمی و چهره های ملی، حزبی ضد فاشیستی به نام حزب توده ایران را در هفتم مهر 1320 تأسیس کردند. حزب خیلی سریع رشد کرد و در سال دوم تأسیس خود، نمایندگانی را به مجلس چهاردهم فرستاد. اما با تأیید درخواست امتیاز نفت شمال توسط دولت شوروی در آبان 1323 حزب توده، رو در روی عناصر ملی گرا قرار گرفت و رابطه پر فراز و نشیبی را با مجلس آغاز کرد. دولت شوروی نیز که دستش از خوان پر نعمتی کوتاه شده بود، در پی ایجاد ناامنی و تجزیه بخشی از خاک ایران برآمد. با تشکیل فرقه دموکرات آذربایجان و جمهوری کردستان در مهاباد، حزب به اوج قدرت خود رسید. ولی با دیپلماسی زیرکانه قوام و حمایت گسترده مردمی برای نجات آذربایجان، توسعه طلبی دولت شوروی به شکست انجامید. به دنبال این شکست حزب توده نیز از تب و تاب افتاد. بر اثر ناکامیهایی که حزب بدان دچار شده بود، نارضایتی ها و اختلافات آرام آرام در درون حزب رشد کرد که خواهان اصلاحات اساسی در حزب شدند. دسته بندیها و جناح بندیهای درون حزبی را کنگره اول نیز نتوانست متوقف کند. حزب توده با بحران روبرو شد و گروه ناراضی تنها چاره نجات خود از این بحران را انشعاب از حزب دانست و آن را در 26 دی 1326 عملی کردند. هنوز موج طوفان انشعاب فروکش نکرده بود که بحرانی دیگر در 15 بهمن 1327 به دنبال ترور نافرجام شاه که به حزب توده نسبت داده شده بود دامن حزب را گرفت و حزب به مشارکت در آن متهم شد و فعالیتش غیرقانونی اعلام گردید. سرانجام با فرار گروهی از رهبران حزب و دستگیری چند تن دیگر، فعالیت های آزاد حزب توده به پایان رسید.

منابع مشابه

موضع حزب توده در قبال انقلاب اسلامی ایران براساس اسناد چپ (حزب توده)

این مقاله درصدد تبیین موضع حزب توده در باره ی انقلاب اسلامی ایران است.انقلاب اسلامی به عنوان یکی از بزرگترین انقلاب های مردمی جهان در قرن بیستم،توده مردم را در قالب گروه ها و جریانات سیاسی متوجه خود ساخت. حزب توده به عنوان مهم ترین نماینده ی اشاعه ی مارکسیسم در ایران نقش تاریخی مهمی داشته است .قصد این است که با رویکرد مطالعاتی تاریخی - تحلیلی که بر پایه تئوری مدیولوژی مطرح می شود، موضع گیری های...

متن کامل

درآمدی بر تاریخ‌نگاری حزب توده ایران

تاریخ، مرام و عملکرد حزب توده‌ی ایران(1320-1362 ش)به منزله‌ی یک تشکیل سیاسیِ دیرپا و تأثیرگذار در تاریخ معاصر ایران را طیفِ وسیعی از نویسندگان نقد و ارزیابی کرده‌اند.از ابتدای نگارش تاریخ این حزب تاکنون، آنچه در زبان‌های مختلف نوشته شده است، شامل کتاب، مقاله (در نشریه‌های حزبی، نشریه‌های مخالفان و منتقدان و نشریه‌های تخصصی)، حجم زیادی را در برمی‌گیرد.در میان این نوشته‌ها، خودنگاری یا تاریخ‌نگاری ...

متن کامل

تحلیل گفتمان روشن‌فکران ایرانی درباره علوم جدید(از تأسیس دارالفنون تا تأسیس دانشگاه تهران)

هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی ریشه مشکلات نهاد علم در ایران امروز با رجوع به‎ مقطع تاریخی ورود علم به ایران و تلاش جهت فهم نگرش روشن‌فکران این دوره درباره ‎پدیده جدیدالورود علم با روش تحلیل گفتمان و استفاده از نظریه پسااستعماری است. نتایج به‎دست آمده از این تحقیق نشان می‌‏دهد شیوه مواجهه اولیه با این پدیده و ایدئولوژی روشن‌فکران را به‏ سمتی سوق داد که درباره مبانی علوم جدید و نسبتی که این علوم ...

متن کامل

از ائتلاف اقتصادی تا انشعاب سیاسی: تحلیلی از رابطه سیاست و اقتصاد در دهه دوم انقلاب

تا اواخر دهه 1970 رابطه بین سیاست و اقتصاد به صورت انتزاعی و ذهنی از سوی برخی متفکران مارکسیست ساختارگرا مطرح شده بود، اما از دهه 1980 به این سو با شکل‌گیری مطالعات میان رشته‌ای رابطه بین سیاست و اقتصاد از حالت انتزاعی خارج شد و بصورت عینی و عملی مورد تحلیل قرار گرفت. یکی از استدلالات اصلی در این حوزه، تأثیرگذاری عوامل اقتصادی بر مناسبات سیاسی است. این مقاله با تأسی از این ادبیات تلاش می‌کند او...

متن کامل

مصدق، کارگران و حزب توده

iran’s national movement, led by dr. mohammad mosaddegh, and ayatollah seyyed abul- ghasem kashani, which was considered to cut britain's hands from iran’s oil resources, and to achieve independence, mobilized all national groups and parties to help the movement gain its objectives. among the said groups, toude party and its labour :union:, namely central unity coun­cil, chose a different ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023